5 grudnia br. odbyła się kolejna lekcja on-line III edycji projektu edukacyjnego pt. Przez historię z „Niezwyciężonymi”. Tak jak poprzednie, spotkanie poprowadził Bartłomiej Zaremba z olsztyńskiej Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej.
Jako pierwszy głos zabrał dr hab. Karol Sacewicz. Naczelnik olsztyńskiej Delegatury IPN swoje wystąpienie rozpoczął od ukazania roli Polski w planach przywódcy Związku Sowieckiego – Józefa Stalina. Co prawda Polska nie stała się kolejną republiką sowiecką, ale na terytorium naszego państwa, zarówno pod koniec wojny, jak też bezpośrednio po jej zakończeniu stacjonowały znaczne siły sowieckie. Na czoło wysuwają się tu przede wszystkim wojska wewnętrzne NKWD (Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych ZSRR). To dzięki nim, bez wojny domowej, czy swobodnego wyrażenia woli ludności, Stalin zainstalował u władzy w naszym kraju grupę bezwzględnie oddanych sobie komunistów. Wydarzenia te zadecydowały o losach Polski na kolejne dziesięciolecia.
Bartłomiej Zaremba z olsztyńskiej Delegatury IPN opowiedział o strukturze i funkcjonowaniu organów bezpieczeństwa tzw. Polski Lubelskiej. Pierwotnie za te kwestie odpowiadał Resort Bezpieczeństwa Publicznego (wkrótce Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego), w którego strukturach funkcjonowało wielu oficerów NKWD. Siły bezpieczeństwa podlegały nieustannym przekształceniom organizacyjnym i rozbudowie. Ich zasadniczym celem była walka z niepodległościowym podziemiem i „utrwalanie władzy ludowej” czyli w istocie rzeczy zniewolenia narodu polskiego i podporządkowanie go interesom sowieckim. Szczytowy okres rozwoju aparatu bezpieczeństwa przypada na rok 1953. Obok warszawskiej centrali funkcjonowało wówczas 17 Wojewódzkich Urzędów Bezpieczeństwa Publicznego, 268 Powiatowych Urzędów Bezpieczeństwa Publicznego oraz szereg innych wydzielonych struktur „bezpieki”.